Değişken - Alanlı Akış Ölçerler ( Rotametreler )

Değişken alanlı akış ölçerler, diğer adıyla rotametreler veya mantarlı akış ölçerler; basit, güvenilir, ucuz, kurulumu kolay, basınç kaybı düşük, sıvılar ve gazlar için geniş bir aralıkta debiyi elektrik bağlantıları olmadan doğrudan doğruyta veren akış ölçerler olarak bilinir. Değişken alanlı akış ölçerler cam, akrilik veya plastikten yapılan konik, şeffaf bir tüpten oluşmaktadır. Bunların içerisinde serbestçe yüzebilen bir mantar veya şamandıra vardır. Akışkan konik tüpün içinden akarken, tüp içerisindeki şamandıra belirli bir seviyeye kadar yükselir. Bu seviye, mantar ağırlığını ona etkiyen direnç ve kaldırma kuvvetleri tarafından dengelendiği ve dolayısıyla şamandıra üzerine etkiyen toplam kuvvetin sıfır olduğu seviyedir. Konik şeffaf tüpün dışındaki taksimatlı akış ölçeğine karşılık gelen mantarın konumuna bakılarak debi kolayca okunur. 
Mantarın ( şamandıra ) ağırlığı ve üzerine etki eden kaldırma kuvveti sabittir, fakat direnç kuvveti akış hızı ile değişir. Ayrıca konik tüp boyunca olan hız, akış yönünde azalır çünkü en-kesit alanı artmaktadır. Tüpün koniklik derecesi, düşey yükselme miktarı debi ile doğrusal olarak değişecek şekilde yapılabilir ve böylece tüp debilere göre doğrusal olarak kalibre edilebilir. Ayrıca şeffaf tüp akışkanın akış esnasında görünmesine olanak tanır. Değişken alanlkı akış ölçerlerin çok farklı çeşitleri vardır. Yerçekimine-dayalı akış ölçerler, akışkanın alttan girip üstten çıkcağı şekilde düşey olarak yerleştirilmelidir. Yayla çalışan akış ölçerlerde direç kuvveti yay kuvveti ile dengelenir ve dolayısıyla bu akış ölçerler yatay olarak da yerleştirilir. Bir başka akış ölçer türünde ise mantar yerine gevşek bağlı bir piston kallanılır. 
Değişken alanlı akış ölçerlerin doğrulukları genel olarak yüzde %±5 tir. Bu nedenle hassas ölçümlerin gerektiği uygulamlar için uygun değildir. Bunun yanında, bazı imalatçılar %1 mertebesinde doğruluk vermektedir. Ayrıca bu ölçerler şamandıranın konumunun görsel olarak denetlenmesini gerektirir ve dolayısıyla görsel erişimi engellendirleri için mat veya kirli akışkanların veya mantarı gizleyen akışkanların debileirni ölçmek için kullanılmazlaf. Son olarak cam tüpler kırılmaya yatkındır ve dolayısıyla zehirli akışkanlarla çalışıyorsa emniyet açısındaj tehlikeli bir duruma yol açabilirler. Bu çeşitli kullanımlarda, değişken alanlı akış ölçerler kabalığın en az olduğu yerlere yerleştirilmelidir.